Technostress? – Hoera! Een laptop en telefoon van de werkgever. Het wordt door bijna iedereen gezien als een van de voordelen die je als werknemer hebt in technische sectoren zoals de IT. Dat scheelt in de maandelijkse kosten, want je hoeft niet zelf een telefoon, abonnement en laptop aan te schaffen.

In eerste instantie zag je er alleen de voordelen van in, maar misschien heb je onbedoeld een paard van Troje in huis gehaald… Er kleven namelijk niet alleen maar voordelen aan technologische speeltjes. Zo raken werk en privé met elkaar verstrengeld en zetten we ook regelrecht de deur open voor technostress.

In dit artikel leg ik je uit wat technostress is door het beschrijven van diverse voorbeeldsituaties. Ook geef ik je 3 tips om met de uitdagingen van onze moderne tijd om te gaan.

Notificaties vragen om onze aandacht

Na een dag hard werken is er soms niets fijner dan even op de bank neerploffen om naar je favoriete Netflix serie te kijken. Helemaal verzonken in je serie klinkt er ineens op je telefoon het geluid van een facebook notificatie. Je besluit om je aandacht bij de serie te houden, maar in je achterhoofd blijft je maar denken aan de notificatie. Misschien is het wel belangrijk? Het lukt je steeds minder goed om de gebeurtenissen op tv te volgen.

Je besluit toch maar snel een blik op je telefoon te werpen. Het blijkt niets bijzonders te zijn, het is een of ander bericht in een Facebook groep waar je jaren geleden ooit eens lid van bent geworden. Maar ondertussen valt je oog op een andere notificatie. Er is een mailtje binnengekomen van je werk…

Een klant mailt dat de website niet goed meer werkt en dat kan natuurlijk niet! Verantwoordelijk als jij je voelt pak je de laptop erbij en duik je in het probleem. Je krijgt het gelukkig opgelost, maar als je op de klok kijkt is er inmiddels 2 uur verdwenen van je avond. Gefrustreerd ga je naar bed want morgen moet je weer vroeg op. Die serie afkijken komt een andere keer wel weer. Helaas kan je maar moeilijk in slaap komen door alle frustraties en lig je nog enige tijd wakker.

We krijgen technostress omdat we altijd bereikbaar zijn

Al een aantal maanden hebben jij en je partner toegeleefd naar de vakantie. Na maanden presteren op het werk mag je immers jezelf wel eens een vakantie cadeau doen. Ja toch? Terwijl je in de zon ligt te genieten op een prachtig strand, gaat ineens je telefoon.

Het is een collega uit je team en ze ‘moesten’ je helaas toch echt storen. Kennelijk ben jij de enige die iets weet over een programma dat nu niet meer goed functioneert. Je probeert ze zo goed mogelijk op weg te helpen en hangt daarna op. Het lukt je de rest van de dag niet meer om te genieten van het strand, want je denkt steeds weer terug aan het probleem op het werk. Je hoopt dat je collega’s er maar geen zooitje van maken!

Technologie veranderd waardoor we ons steeds moeten aanpassen

Eindelijk ben je op het werk heer en meester over een nieuw software programma. Het heeft je 3 projecten de tijd gekost om het eindelijk helemaal in de vingers te krijgen. Maar helaas… Bij het nieuwste project is er ineens besloten om het helemaal anders te doen. Kennelijk is een nieuwer programma met een andere aanpak beter dan het vorige. Leuk hoor die technologie… maar nu kan je weer helemaal opnieuw beginnen met leren. Houdt het nou eens nooit op?

O ja, dat urenboek programma op het werk. Ook al zoiets! Inmiddels mag je voor de derde keer wennen aan een nieuw systeem. Maar kennelijk zijn eindgebruikers, zoals jij, er nooit bij betrokken geweest. Eenvoudig je uren invullen is een utopie. Het lijkt wel ontwikkeld door een stel techneuten die wereldvreemd zijn… Dit kan toch niet! De irritatie en stress gieren door je lichaam.

Je aandacht houden bij digitaal vergaderen kost bergen energie

Digitaal vergaderen is sinds Corona een blijvertje geworden. Je vind het heerlijk dat je niet meer elke dag naar kantoor hoeft. Beetje jammer is dat sommige dagen alleen maar uit meetings lijken te bestaan. Hoe later het wordt hoe moeilijker het is om je aandacht bij de vergadering te houden.

Er wordt een onderwerp besproken dat niet je interesse heeft en je aandacht dwaalt af. Er komt een mailtje binnen van een klant die om je hulp vraagt. Terwijl je driftig een antwoord zit te tikken hoor je ineens je naam. Iemand in de vergadering vraagt je naar je mening. Mening..? Ehhh.. Waar hadden ze het zojuist over? Ga je proberen iets zinnigs te formuleren of beken je met het schaamrood op je kaken dat je het laatste stuk even gemist hebt? Geen wonder dat beeldbellen stress geeft!

Het leed dat technostress heet

Zijn de voorbeelden in dit artikel voor jou herkenbaar? Het vraagt steeds meer van ons om met de nieuwste ontwikkelingen van deze moderne tijd om te gaan. Helaas hebben we er mee te dealen want technologie gaat nooit meer weg.

Technostress bestaat uit de belasting die ontstaat als gevolg van technologie binnen ons leven. Deze druk ontstaat niet alleen door de vele prikkels waaraan je constant wordt blootgesteld. Je bent ook omgeven door een constante communicatiestroom en het vergt alsmaar tijd en moeite om bij te blijven met de technologie.

De verslavende werking van notificaties

De vele prikkels hebben tot gevolg dat we ons steeds laten afleiden van onze activiteiten waar we op dat moment mee bezig zijn. Telefoons, computers, smartwatches vragen te pas en te onpas om onze aandacht. Het is natuurlijk eenvoudig om te roepen: “Negeer ze gewoon!” Maar ook al willen we het niet, het blijkt een enorme uitdaging om ons tegen bijvoorbeeld notificaties te verzetten.

We weten inmiddels dankzij uitgebreid hersenonderzoek, dat elke keer als er een notificatie is, we een klein beetje dopamine aanmaken. Steeds als we naar onze telefoon grijpen geeft ons dat kortstondig een geluksgevoel. Helaas maskeert dit dat we uiteindelijk serieus last krijgen van overprikkeling, concentratieverlies en vermoeidheid.

Daarnaast leven steeds meer mensen in een constante angst dat ze ‘belangrijke’ of ‘interessante’ dingen missen. Ze voelen daardoor een enorme drang om steeds weer te kijken of er nieuwe berichten zijn. Dit fenomeen staat ook wel bekend als ‘fear of missing out’, of simpelweg FOMO.

Technostress omdat er overal informatie op ons afkomt

De digitalisering heeft tot gevolg gehad dat we met enkele klikken alle informatie ter wereld tot ons kunnen nemen. We worden echter ook de hele dag bestookt met informatie uit alle mogelijke hoeken en gaten. Het nieuws, Facebook, Yammer, LinkedIn, Twitter en e-mailtjes.

Ons brein wordt aan een stuk door overladen met nieuwe informatie en krijgt nauwelijks nog rust om deze info ordelijk te verwerken. Als we eindelijk rust hebben grijpen we alweer snel naar onze mobiele telefoon om nog meer timelines vol met informatie en indrukken af te scrollen. Herkenbaar?

Een verstoorde werk-privé balans

De technologische ontwikkelingen stellen ons voor een steeds grotere uitdaging om werk en privé gescheiden te houden. Sommige mensen genieten van de kansen en vrijheden die dit geeft om de eigen tijd in te kunnen delen. Voor anderen is er een giftige cocktail ontstaan. Helemaal wanneer ze daarbij druk ervaren om snel te moeten reageren op werkgerelateerde berichten. Volgens onderzoek van TNO zijn bijna de helft van alle werknemers in Nederland, altijd buiten werktijd bereikbaar.

We hebben dan ook het gevoel constant ‘aan’ te staan, waardoor de grens tussen werk en privé vervaagt. We missen voldoende momenten van rust. Die momenten zijn juist van levensbelang omdat we daarmee onze stress verlagen en voorkomen dat we gaan piekeren en overspannen raken.

De 5 veroorzakers van technostress in een notendop

Wanneer we in zijn algemeenheid naar dit onderwerp kijken, kunnen we vijf aspecten definiëren die technostress bij zowel mannen als vrouwen veroorzaken.

1. Techno-overbelasting: Mensen ervaren dat ze gedwongen worden om meer en sneller te werken doordat ze werken met technische middelen. Dit ontstaat mede omdat alles gemonitord en inzichtelijk gemaakt kan worden.
2. Techno-invasie: Dit is de situatie waarbij mensen het gevoel hebben dat technologie zich aan hun opdringt en altijd aanwezig is. Hierdoor ontstaat ook de behoefte en verwachting dat men constant verbonden is met elkaar. Het risico is ook dat werk en privé steeds meer door elkaar gaan lopen omdat mensen zich minder goed kunnen afschermen.
3. Techno-complexiteit: De technologie waarmee we werken is niet voor iedereen eenvoudig. Het vergt tijd en moeite van mensen om de systemen te leren begrijpen en om ze te gebruiken. Het landschap van verschillende toepassingen, de ontelbare mogelijkheden en lastig jargon kan intimiderend overkomen waardoor mensen zich gestrest gaan voelen.
4. Techno-onzekerheid: Er ontstaat onzekerheid bij mensen wanneer zij de indruk krijgen dat hun baan op het spel staat door de technologie. Andere collega’s begrijpen de technologie, apparatuur en gadgets wellicht beter en zouden daardoor betere carrièrekansen hebben.
5. Techno-vluchtigheid: De actualiteit van systemen is bijzonder kort en ontwikkelingen gaan razendsnel. Mensen krijgen soms niet eens de tijd om ervaring op te doen met een bepaald systeem. Kennis is snel verouderd en mensen ervaren dat ze in hoog tempo en regelmatig nieuwe kennis moeten opdoen.

Niet voor niets liggen de cijfers van burn-out verschijnselen bij technische beroepen zoals de IT gemiddeld hoger dan in andere sectoren.

Technostress in cijfers

Het TNO en het CBS doen regelmatig onderzoek naar de arbeidsomstandigheden in Nederland. Volgens de Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden liep in 2020 maar liefst 16% van de werknemers in Nederland rond met burn-outklachten. In de ICT ligt dat zelfs op 18%. Op basis van een werkende beroepsbevolking bestaande uit 9 miljoen mensen zijn dat dus ruim 1,5 miljoen werknemers met burn-outklachten!

Uit de bevindingen in het rapport is een relatie te leggen tussen werkstress en technologiegebruik. Van alle werknemers met gezondheidsklachten gaf in 34% van de gevallen aan dat werkstress hiervan de belangrijkste oorzaak is. In de ICT ligt dat met 50% zelfs schrikbarend hoger.

Ondertussen geeft 46% van alle werknemers aan vaak of altijd buiten werktijd bereikbaar te zijn en bijna dagelijks maakt 62% van de werknemers voor hun werk gebruik van een PC of smartphone om te communiceren.

Een kwart van de medewerkers ervaart een informatieovervloed, waardoor zij zo veel informatie krijgen dat ze dat niet meer kunnen verwerken. Binnen de financiële dienstverlening is dat zelfs bij 37% van de medewerkers het geval.

Tijd dus voor een digitale detox?

Je zou misschien denken dat het beste is om alle digitale middelen uit je leven te bannen. Dat zou echter een utopie zijn. De digitalisering hoort bij deze tijd en is niet meer weg te denken. Zijn de voorbeelden uit dit artikel herkenbaar en vermoed je dat je technostress hebt? Dan kan je met de volgende drie tips aan de slag om je weerbaarder te maken tegen technostress:

1. Minimaliseer het aantal notificaties. Zoals je gelezen hebt laten we ons heel snel afleiden door notificaties. Apps zoals Facebook en LinkedIn zijn ontwikkeld om zoveel mogelijk van jou tijd te claimen en dat doen ze onder andere door notificaties te sturen. Zet notificaties van zoveel mogelijk apps uit en laat ze alleen aanstaan voor die apps waarbij dat echt belangrijk is. Op deze manier kan jij in controle zijn over de momenten dat je informatie wilt consumeren en laat jij je niet meer te pas en onpas afleiden. Ook kan je al vroeg in de avond gebruik maken van de ‘apparaat vrije tijd’ functionaliteit waarbij de telefoon automatisch notificaties stil zet.

2. Wees duidelijk naar je collega’s over de tijdstippen en dagen waarop je bereikbaar bent. Geef bijvoorbeeld in je autoreply aan dat je niet aanwezig bent en ook je e-mail niet leest. Verwijs daarbij door naar de personen of afdelingen bij wie men wel terecht kan in het geval van een calamiteit. Je kunt je werkdagen en tijden ook duidelijk vermelden onderaan je e-mail handtekening. Laat je niet verleiden om uitzonderingen te maken, want anders weten je collega’s je voortaan weer heel snel te vinden buiten de normale werktijden!

3. Geef je brein voldoende momenten om informatie te kunnen ordenen en verwerken. Wil jij je brein echt blij maken? Bouw dan tijdens je dag voldoende micropauzes in. Tijdens deze minipauzes van 2 tot 5 minuten worden je hersenen als het ware ‘gereset’. Let op! Laat ook je telefoon met rust tijdens de break! Verruil niet het ene scherm voor het anderen maar ga een stukje wandelen of staar uit het raam en laat je gedachten de vrije loop.

Heb je behoefte aan meer tips om de drukte in je hoofd, veroorzaakt door technostress, tot rust te brengen? Download dan nu, tijdelijk gratis, de geheimen waarmee jij net als honderden anderen precies dat kunt bereiken. Mijn e-book bevat waardevolle informatie en 10 direct toepasbare best practices.

Laten we van gedachten wisselen

Heb jij last van stress veroorzaakt door technologie en zoek je naar een oplossing om hier mee om te gaan? Als stresscoach met een achtergrond in de IT weet ik als geen ander waar jij mee te maken hebt en wat je eraan kunt doen. Blijf niet te lang rondlopen met je probleem maar ga het gesprek met iemand aan. Hoe fijn zou het zijn om in vertrouwen je verhaal met iemand te delen? Ik nodig je dan ook graag uit voor een vrijblijvend gesprek waarin we met elkaar van gedachten kunnen wisselen. Je kunt ook zelf een afspraak plannen via mijn online agenda. Tot snel!