Zo zorg je ervoor dat je verantwoordelijkheids-gevoel niet de overhand neemt

Woest maakt het je. Jij gaat steeds tot het uiterste maar je collega loopt de kantjes er vanaf. Hij is altijd klokslag vijf uur naar huis en dan mag jij de kastanjes weer uit het vuur halen zodat er morgen geen boze klanten aan de telefoon hangen. Je wil ook wel eens gewoon op tijd thuis bij je gezin zijn.

Maar ja, wie doet het werk dan? Als je je collega aanspreekt haalt hij zijn schouders er gewoon bij op en bij jou lopen de frustraties alleen maar verder op.

Het heeft je ook veel gebracht, je werkgever is blij met je en heeft je een leidinggevende functie gegeven. Je doet je werk goed omdat je hoge eisen stelt aan alles wat er uit je handen komt. Je kunt de dingen ook maar gewoon het beste zelf doen, dan gebeurt het tenminste goed.

Dat was vroeger ook al zo. Je was thuis het oudste kind en al snel zelfstandig. Je kon prima je eigen boontjes doppen en je ouders gaven vol trots op over je goede schoolcijfers.

Toch knaagt het steeds meer aan je. Je werkt alleen maar hard, neemt weinig tot geen pauzes en beleeft geen plezier meer in wat je doet. Je bemoeit je constant met het werk van je collega’s waardoor je eigen werk onder sneeuwt. Ondertussen stroomt je mailbox over en is het steeds lastiger om het overzicht over je taken te houden. Wat een chaos is het in je hoofd!

Het is al een tijdje geleden dat je goed geslapen hebt. Tegenwoordig ben je uren aan het malen voordat je in slaap valt. Als je pech hebt word je midden in de nacht onrustig wakker en begint het gevecht om in slaap te komen opnieuw. Zowel thuis als op het werk is je hoofd er niet meer bij. Je vergeet afspraken en maakt zelfs foutjes bij het doen van de meest eenvoudige klusjes.

Het risico van een groot verantwoordelijkheidsgevoel

Het zijn natuurlijk fantastische eigenschappen. Een groot verantwoordelijkheidsgevoel en staan voor een tiptop resultaat. Maar als je niet uitkijkt dan ben je de hele dag aan het vechten tegen dingen die je niet in de hand hebt. Dat is frustrerend en kost je bergen energie. Je gaat steeds harder werken en minder pauzes nemen om je werk gedaan te krijgen. Uiteindelijk is dat niet meer vol te houden en voel je je opgejaagd en vermoeid.

De cirkel van invloed en betrokkenheid

Stephen Covey heeft de cirkel van invloed ontwikkeld. Hij is wereldwijd bekend geworden met zijn baanbrekende theorie en model: 7 eigenschappen van effectief leiderschap.

Zijn cirkel van invloed geeft aan dat er veel dingen zijn die ons raken, maar dat je niet zelf overal invloed op hebt. Het is niet mogelijk om het verleden of het weer te veranderen. Je kunt niet veranderen hoe een collega in het leven staat en over het werk denkt.

Iedereen is verantwoordelijk voor zijn eigen gedachten, gevoelens en gedrag. Je kunt met je eigen gedrag wel dingen triggeren bij anderen, maar je hebt geen invloed op hoe de ander daar over denkt of op reageert. Als je de verantwoordelijkheid neemt over iets wat je niet kunt beïnvloeden, voer je een zinloze strijd.

Je bespaart energie door je te richten op de cirkel van invloed en je niet langer bezig te houden met zaken uit de cirkel van betrokkenheid. Waarom zou je energie stoppen in dingen die je niet kunt veranderen? Gras groeit niet sneller door er aan te trekken. Neem alleen verantwoordelijkheid over die dingen waarop je invloed op hebt.

De cirkel van betrokkenheid kost energie omdat het frustraties en boosheid bij jezelf veroorzaakt. Zie het als de bal die je onderwater drukt en waar je constant op moet bijsturen.

Richt je daarom op de dingen waar je wel invloed op hebt. Stel jezelf regelmatig de vraag: “Kan ik er zelf iets aan doen?” Is het antwoord nee, laat het dan zo snel mogelijk los. Als het antwoord ja is, dan kun je tot actie overgaan.

De cirkel van verantwoordelijkheid

De theorie van Covey komt uit 1989 toen de situatie op de werkvloer er nog anders uitzag en je strikte opdrachten van bovenaf uitvoerde. Tegenwoordig word er steeds meer zelfstandigheid van je verwacht. Voordat je het weet stap je in de valkuil dat je overal verantwoordelijk voor denkt te zijn.

Dat is de reden dat Bart van den Belt een 3e cirkel heeft bedacht. De cirkel van verantwoordelijkheid. Ik vind het een goede aanvulling op het oorspronkelijke model.

Het kan zijn dat je wel degelijk invloed hebt op iets, maar dat je er niet verantwoordelijk voor bent. Het is bijvoorbeeld je functie niet. Valt het binnen je taakomschrijving, voer het dan uit. Zo niet, laat het los en laat het bij de persoon die het hoort te doen. Zo krijg jij weer voldoende tijd voor je eigen werk. Dat lucht op!

Focus je dus zoveel mogelijk op de dingen waar je rechtstreeks invloed op hebt en waar je echt de verantwoordelijkheid voor draagt. Dat is essentieel om te voorkomen dat je overspannen raakt of in een burn-out terecht komt.

Stop je mentale onrust

Je saboterende patronen zijn de oorzaak van je frustraties.

Ontdek in slechts 3 minuten je ‘Saboteurs’ en leer gezond om te gaan met je verantwoordelijkheidsgevoel.

Start je gratis Saboteur test

Omgaan met lastige situaties

Er zijn situaties die je bezig blijven houden. Eenmaal thuis op de bank zit je je nog steeds op te winden over die collega die altijd stipt om vijf uur naar huis is. Daardoor ben je niet met je aandacht bij een momentje voor jezelf. Het kijken van een tv-serie, een gesprek met je partner of spelen met de kinderen.

Als je merkt dat een situatie je veel energie kost, is het belangrijk om er een beslissing over te nemen en het daarna te laten rusten. Het helpt om te weten dat er maximaal 3 keuzes zijn: Veranderen, accepteren of weggaan. Verander wat je niet kunt accepteren en accepteer wat je niet kunt veranderen. Lukt het je niet om het te veranderen of te accepteren, ga dan weg.

De drie keuzes

1) Veranderen. Heb je invloed en kan je de situatie veranderen, doe dit dan. Breng het ter tafel en laat het niet doorsluimeren. Door anderen erbij te betrekken zorg je dat de neuzen dezelfde kant opstaan en iedereen zijn eigen verantwoordelijkheid pakt. Het is dan geen eenmansmissie die ten koste van je energie gaat.

2) Accepteer. Veel situaties kun je helaas niet veranderen. Je hebt er geen directe invloed op. Zoek naar andere invalshoeken. Wat zijn de positieve kanten van het verhaal? Verdraag de situatie, denk er anders over en laat het los. Het is je kostbare energie niet waard.

3) Weggaan. Het is tijd om weg te gaan als je de situatie niet kunt veranderen of accepteren. Het klinkt drastisch maar soms is het de beste stap om te nemen. Niemand kan je dwingen en je hebt altijd de vrijheid om iets anders te doen. Laat deze energieslurpende situatie voor wat het is. Wil je het niet loslaten en weggaan? Dan zal je een keuze moeten maken tussen veranderen of accepteren.

Onthoud: je hoeft niet altijd verantwoordelijk te zijn voor alles. Door zorgvuldig te kiezen waar je je energie in steekt, geef je jezelf de ruimte om effectiever te zijn op de gebieden waar je werkelijk invloed hebt. Zo bevrijd je jezelf van de last van onnodige verantwoordelijkheden en vind je meer voldoening in zowel je werk als persoonlijk leven. Maak vandaag de keuze om met aandachtige verantwoordelijkheid om te gaan en de regie over je eigen welzijn te herwinnen.

Wil je gezond leren omgaan met je verantwoordelijkheidsgevoel?

Nu je hebt ontdekt hoe je effectief kunt omgaan met je verantwoordelijkheidsgevoel en de lastige situaties die daaruit voortkomen, is het tijd om het in de praktijk te brengen en verder te investeren in je persoonlijke groei. Ons ‘Mentaal Sterk’-programma biedt een diepgaande aanpak om je mentale kracht te versterken en evenwicht te vinden in zowel je professionele als persoonlijke leven.

Wil je meer weten over ons ‘Mentaal Sterk’-programma en hoe het jou kan bijstaan in het creëren van een gebalanceerd en veerkrachtig leven? Klik op de onderstaande knop voor meer informatie of maak een vrijblijvende afspraak in onze online agenda.