Dit moet je weten over je brein

Alles lijkt op hetzelfde moment op je af te komen. De deadline van het project waar je aan werkt, een collega die iets aan je komt vragen en een brandend mailtje in je mailbox. Paniek! Je weet even niet meer wat te doen en mist compleet het overzicht.

Je springt van de hak op de tak, maar daardoor komt er nog minder uit je handen. Het zweet breekt je uit, je voelt spanning in je maag en het liefst zou je het bijltje erbij neergooien. Je weet niet meer wat te doen…

Wanneer je een paar uur later terugdenkt aan de situatie begrijp je eigenlijk niet meer waarom je je zo druk gemaakt hebt. Uiteindelijk viel het best mee en is alles goedgekomen.

Toch is het niet vreemd dat je in het heetst van de strijd de situatie niet meer overziet. Tijdens momenten van stress heb je namelijk maar heel beperkt de beschikking over je denkvermogen. Volgens onderzoek is slechts 20% van je breincapaciteit beschikbaar. Het is dus vrijwel onmogelijk om logisch na te denken. Hoe dat precies komt leg ik je in dit artikel uit.

De drie delen van je brein

Relatief gezien weten we nog maar weinig over het exacte functioneren van ons brein. Wat we wel zeker weten is dat er drie verschillende gebieden te onderscheiden zijn die ontwikkeld zijn rondom een centrale kern. In de onderstaande afbeelding zie je de plek van het zogenaamde reptielenbrein, het zoogdierenbrein en het menselijk brein. Elk hebben ze hun eigen functie.

Het reptielenbrein en onze oerinstincten

In je reptielenbrein zitten alle functies die nodig zijn om in leven te blijven zoals ademhalen en je hartslag. Hier bevinden zich ook je oerinstincten. Zo jaagt een reptiel op voedsel wanneer het honger heeft en drinkt het wanneer het dorst heeft. Het zoekt de schaduw op wanneer het warm is en gaat juist in de zon liggen wanneer het koud is. Allerlei vogels, reptielen en amfibieën beschikken alleen over dit deel van de hersenen.

Het reptielenbrein is ook de plek in je brein waar je vecht-, vlucht- en bevriesreactie geactiveerd wordt wanneer je stress-systeem alarm slaat. Het plotseling aanspannen van je spieren, het direct loslaten van een heet object. Pure reacties van het reptielenbrein. Gelukkig hebben we dit gedeelte in ons brein, want dat heeft je tot nu toe regelmatig het leven gered. Bijvoorbeeld toen je tijdens het oversteken snel moest wegspringen voor een toeterende auto.

Het zoogdierenbrein en je emoties

Ons tweede breindeel is betrokken bij onze gevoelens en emoties en staat bekend als het zoogdierenbrein. Het is verantwoordelijk voor onze vijf basisemoties: blij, bang, verdriet, boos en liefde. Veel zoogdieren zoals honden en katten hebben dit hersengebied ook. Net als het reptielenbrein reageert dit brein op prikkels en is het niet in staat om te denken.

Dat zie je heel mooi terug bij huisdieren, zoals een hond die blij is wanneer hij je weer ziet. Ga je 30 minuten van huis om even boodschappen te doen en kom je weer thuis, dan zal de hond opnieuw blij reageren. Dit gebied van je hersenen is in staat om herinneringen vast te leggen inclusief de bijbehorende emoties. Je reageert daardoor automatisch wanneer je iets ziet en herkend wat je in het verleden al eens hebt meegemaakt.

Het mensenbrein en het overzien van gevolgen

Wij mensen hebben nog een derde breindeel ontwikkeld, het mensenbrein of de zogenaamde neocortex. Het zorgt ervoor dat je je impulsen van het reptielen- en zoogdierenbrein in bedwang weet te houden. Toch wordt ook nu je gedrag nog steeds voor zo’n 95% bepaald door de hagedis in je hoofd.

In de neocortex zit ook je denk- en probleemoplossend vermogen. Het helpt je om de gevolgen van een actie te overzien zodat je kunt beslissen om anders te reageren. Bijvoorbeeld wanneer je gekwetst en boos bent geworden door een opmerking van een collega. Het stelt je in staat om een keuze maken uit verschillende mogelijkheden zoals wraak nemen, praten over het voorval of het loslaten. Dit breindeel bevat ook al je aangeleerde kennis en vaardigheden. Door regelmatig te oefenen nestelen die zich diep in het brein en worden het automatismen.

Omdat dit deel van brein betrekkelijk nieuw is, is het vrij kwetsbaar. Zo vergeet je al snel zaken en is er heel veel oefening nodig om iets echt onder de knie te krijgen. Verdrietig worden of honger krijgen gaat automatisch en veel eenvoudiger omdat dit vanuit het reptielen- en zoogdierenbrein wordt aangestuurd.

Samenwerking tussen je breindelen

Er is constant interactie tussen je drie hersengebieden en het is het mooiste wanneer ze in harmonie met elkaar samenwerken. Zo geeft je reptielenbrein een signaal dat je honger hebt en herinnert je zoogdierenbrein je aan een lekker snoepje. Je menselijk brein bedenkt zich echter dat het al bijna tijd is het voor avondeten en dat je dus beter nog eventjes kunt wachten.

Nog een voorbeeld: Tijdens een bijna-botsing reageert je reptielenbrein onmiddellijk en ontwijk je de andere auto. Daarna komt je zoogdierenbrein in actie en wil je vanuit de emotie boos reageren. Je scheld en seint met je lampen. Even later bedenkt je mensenbrein dat deze reactie niet zo handig is. Misschien heeft de ander je niet gezien? Je komt tot rust en je rijdt weer rustig verder.

Tijdens periodes van lange stress raakt de samenwerking tussen je verschillende breindelen uit balans. Meestal zal je neocortex gedeeltelijk buitenspel gezet worden waardoor je vooral instinctmatig reageert vanuit je reptielen- en zoogdierenbrein. Je vraagt je niet meer af hoe het met de ander gaat, maar je reageert direct vanuit de emotie waardoor je nog wel eens in de problemen kunt komen.

Wat gebeurt er met je brein tijdens stress?

Wanneer al je aandacht gericht is op overleven en het voorzien in je levensbehoeften, heb je nog maar weinig beschikking over je kennis en vaardigheden in je neocortex. Tijdens stress worden je cognitieve functies beperkt en ben je minder effectief. Dat is bijvoorbeeld een belangrijke reden waardoor iemand van de stress en angst steeds weer zakt voor zijn rijexamen, terwijl de vaardigheden uitgebreid geoefend en onder de knie zijn.

Het is ook de reden dat je vaak achteraf wel een oplossing ziet voor de problemen eerder op de dag. De heftigheid van de emotie is dan inmiddels gezakt waardoor je op mogelijkheden komt die je in het moment zelf niet kon bedenken.

Ontdek de verborgen krachten van je brein – Doe de sabotage assessment en krijg inzicht!

Benieuwd naar hoe stress je brein beïnvloedt? Leer meer over de fascinerende werking van je brein en ontdek in slechts 3 minuten welke ‘Saboteurs’ jouw denkvermogen belemmeren.

Neem de controle terug en optimaliseer je breinfuncties met de gratis sabotage assessment.

Start je gratis Saboteur test

Ook zijn er momenten waarin je doorschiet in het gebruik van je mensenbrein. Je neemt dan geen beslissingen meer op je gevoel en intuïtie maar gaat dan voornamelijk uit van logica. Om alles te kunnen verklaren ga je overmatig analyseren wat uiteindelijk resulteert in piekeren. En helaas veroorzaakt het malen met je gedachten meestal extreme bezorgdheid en angsten.

Leer zelf de samenwerking tussen je breindelen te stimuleren

Het is dus het beste wanneer de verschillende gebieden in je hersenen optimaal met elkaar samenwerken. Wanneer deze in harmonie met elkaar communiceren kan je verstandig nadenken op de momenten dat er te veel van je gevraagd wordt. Je kunt de dingen relativeren en jezelf moed inspreken. Daarnaast reageer je sneller, neemt je concentratie toe en vergroot je je mentale veerkracht.

Genoeg redenen dus om ervoor te zorgen dat je brein optimaal functioneert. En het mooie is dat je hier volledig zelf over in controle kunt zijn! Als HeartMath coach leer ik mijn klanten een effectieve en wetenschappelijk onderbouwde methode om coherent te worden.

De aanpak gebruikt wetenschappelijke inzichten over hoe hart en hersenen samenwerken en hoe je hier invloed op kunt uitoefenen om je onder alle omstandigheden ontspannen en vitaal te voelen.

Coherent betekent letterlijk ‘logisch en samenhangend’. In deze staat zijn je breindelen in balans en herstel je ook nog eens je energiebalans. Je hersenen raken in een ‘veilige modus’ door de signalen die het ontvang vanuit de coherente staat van je lichaam.

Door het controleren van je ademhaling breng je binnen enkele minuten rust en harmonie in je lichaam. Deze vaardigheid is ook door jou te leren en kost weinig tijd om toe te passen. De resultaten zijn eenvoudig te meten en realtime inzichtelijk via een computer of je eigen smartphone. Hoe praktisch is dat!?

Deze methode heet hartcoherentie en is ontwikkeld door het HeartMath instituut. Inmiddels is er meer dan 30 jaar wetenschappelijk onderzoek verricht naar de invloed van ons hart. Op de momenten dat je jezelf coherent weet te maken is dat direct zichtbaar in je hartritme variatie (HRV).

Kom nu in actie

Wil je de vaardigheden leren om baas over je brein te worden? Of wil je meer weten over stress en hoe je grip krijgt op je gedachten, gedrag en emoties? Ik help je daar graag bij verder. Dat kan zowel volledig online als bij mij op de praktijk.

Neem een verstandig besluit en neem nu nog contact met mij op of bekijk mijn unieke aanbod voor jou. Dat is helemaal vrijblijvend. Spreek ik je snel?